Bỏ giấy phép xây dựng không có nghĩa người dân tự do xây dựng

Theo ông Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, bỏ giấy phép xây dựng không đơn giản là người dân cứ xây dựng theo ý của mình mà phải căn cứ trên quy hoạch chi tiết 1/500 đã được phê duyệt và nơi đã có thiết kế đô thị.

"Để làm được việc này, quy hoạch chi tiết phải đầy đủ những nội dung như là tầng cao, mật độ xây dựng, khoảng lùi ra sao, cây xanh thế nào, thậm chí là việc kết nối với hạ tầng giao thông trong khu vực", ông Chính nhận định.

Do đó, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, việc đầu tiên phải làm khi tiến tới bỏ giấy phép xây dựng là tính toán, rà soát kỹ các quy hoạch chi tiết ở các mức độ khác nhau để đánh giá có thể cho người dân tiếp tục xây dựng hay không.

Trước những lo ngại việc bỏ giấy phép xây dựng sẽ dẫn tới khó khăn trong quản lý đô thị, ông Trần Ngọc Chính cho hay: "Tôi nghĩ không quá lo ngại sẽ xảy ra tình trạng lộn xộn xây dựng, quan trọng nhất ở đây là chính quyền địa phương phải tuân thủ nghiêm việc xây dựng dựa trên quy hoạch chi tiết".

Nhấn mạnh về vai trò của cấp xã, phường trong đảm bảo trật tự xây dựng, kiến trúc đô thị, ông Chính cho rằng cán bộ cơ sở phải có đủ năng lực để quản lý.

"Thay bằng các hoạt động thanh tra trước đây thì chúng ta giao cho cấp cơ sở thanh tra, kiểm tra. Cán bộ cơ sở cũng cần phải có chuyên môn, hiểu biết pháp luật để đủ khả năng tiền kiểm, hậu kiểm trong quản lý hoạt động xây dựng.

Người dân làm sai thì phải có ý kiến ngay từ đầu chứ không để làm sai rồi thì mới đến. Đây là việc rất quan trọng của chính quyền đô thị", ông Chính chia sẻ.

Hệ thống quy hoạch đô thị Việt Nam được thiết kế theo ba cấp độ: quy hoạch tổng thể, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết 1/500. Mô hình này giúp quản lý đô thị một cách đồng bộ, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ trong phát triển hạ tầng.

Với chủ trương bỏ giấy phép xây dựng trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, việc vận hành hệ thống quy hoạch đô thị sẽ cần được điều chỉnh để phù hợp với mô hình hành chính mới. Trong đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quy hoạch.

Một số chuyên gia đô thị nhận định, khi bỏ cấp huyện, một số nhiệm vụ quản lý quy hoạch tổng thể và giám sát đô thị sẽ được chuyển lên cấp tỉnh. Đồng thời, nhiều thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến xây dựng sẽ được phân quyền xuống cấp xã, giúp địa phương xử lý hồ sơ nhanh chóng và phù hợp thực tiễn.

Trong bối cảnh này, việc bỏ giấy phép xây dựng sẽ tăng tốc quá trình thẩm định, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư, xây dựng. Tuy nhiên thể hiện rõ vai trò giám sát của cấp cơ sở để các công trình xây dựng vẫn tuân thủ đúng quy hoạch.